N shawp n Kaja ai Simsa Lam gaw Hpyen Majan hta grau Sawng

Shaning 17 Ning Simsa lam laman hta W.P myusha ni dwi ai, hka ai, jap ai sha lai wa sai hte pyaw, yawn ai ni mung nga wa sai. Raitim amyat Lu ai n nga ai sha arang sum ai hpe mu lu ga ai. Grau na nni nkri, roi rip ai sat nat hkrum ai ni, lamu ga yisun kashun la hkrum ai ni a hkrap myi prwi hte madai nsen mung grau na lu wa sai re.

Bum ni krin, hka ni hket, ahkaw ahkang pat ram ram machyi mat sai re. W.P sha ni a buga gaw ana kaba lu na laswi lasa hkyet taw sai machyi masha hte bung taw sai re. W.P sha ni a prat mung Nga madim kata rawng ai Nga ni hte bung nga ai. Dai re majaw myusha yawng a lu la ging ai rap ra ai ahkaw ahkang hte tinang gam maka hpe tinang ran lu ai ahkang hpe hkrang shapraw ya na jet ai sim sa lam kaw na lai na laga gaw Myen hpyen a Mahkam sha re ngu mu mada ai.

1961 kawn 1975 du hkra, G.O.C Zau Seng gaw ahpraw achyang mungmasa hte laksan awmdawm mungdan lu hkra shakut wa sai.

Dai ni na W.P myusha yawng a mung masa gam maka gaw KIO/KIA a lata hta nga ai re majaw KIO/KIA hkrat sum yang anhte W.P sha yawng hkrat sum ai sha re, KIO/KIA lam woi shut yang anhte W.P myu mat na re. Ya na zawn Myen hpyen gumshem a KIO/KIA hpe majan baw ai lam gaw W.P sha yawng hpe majan baw ai lam re majaw anhte W.P sha ni yawng mung ladat amyu myu hku ninghkap kasat sa wa ra sai aten re ngu kam ai.

“Pu gan yang sin machyi ai” myutsaw myit hte W.P myusha kaji kaba yawng gaw myusha lam hta lam woi nga ai KIO/KIA hpe aja awa madi shadaw n-gun jaw taw sai sha n-ga myit rum, myit hkrum ai lam hpe dan dan leng leng madun dan sai re. Myutsaw myit hte myit hkrum ai lam gaw hpyen yawng hpe gumlau kau lu na, awng padang lam de lam woi ya na n-gun re ngu kam ai.

Dai ni na byin nga ai manghkang a ningpawt gaw BGF n re nga ai anhte bum nga bawsang myu ni a lu ging ai rapra ai ahkaw ahkang hte tinang buga tinang uphkang lu ai ahkang (federal principle) hpe Myen asuya n hkap la ai majaw dai ni du hkra du daw sai hkaw taw ai re ngu mu mada ai. Dai re kawn Myen hpyen wa gaw W.P myusha ni hpe sha n-ga laga bawsang hpunau ni yawng hpe mung ladat amyu myu hku shamyit kau let Myen sha up sha na matsing (Burman nationalism) hku aja awa shakut taw ai hpe mu lu ga ai. Machyu pala n kapaw ra ai katsi majan hku kasat na ladat hte maren Myen wa gaw KIO/KIA hpe mung gap jahkring simsa lam ngu ai mahkam hpe kalang bai ladat shaw taw sai re.

Dai gaw UNFC (United Nationalities Dederal Council) ngu ai lapu a baw re nga ai KIO/KIA hpe tek jum kau let ngam nga ai laknak lang uhpung ni hpe shamyit agrawp kau na masing re ngu maram lu ai. Ya ten hta Myen hpyen wa gaw KIO/KIA du salang ni a lapran sha n-ga UNFC malawm bawsang uhpung ni a lapran sumprat dawk bang jaw na mahkrun lam tam taw ai re ngu mu ai. Myen hpyen wa gaw wuhpung hka ai wuloi hpe gyam sha na Sharaw zawn zai ladat hte la maja taw ai re majaw bum nga bawsang myusha laknak lang uhpung yawng gaw ya ten gahkyin gumdin let n-gun madun ra ai ten re ngu mu mada ai.

Hpyen majan gaw manghkang yawng hpe ran jaw na n re tim jet ai simsa lam lu na matu arang kaba langai re nga ai. Arang law yang she amyat law na re hpe mung dum ra ga ai. Greece hpaji ninghkring TACITUS tsun ai ga yan mi nga ai "N SHAWP N KAJA AI SIMSA LAM GAW HPYEN MAJAN HTA GRAU SAWNG AI---- A bad peace is even worse than war”.

Ga sadi n dung masu magaw pale palau chye ai Myen hpyen asuya gaw simsa lam hpe ninggang shatai let mung masa hte hpyen masa akyu amyat a matu ginsup ai lam re ngu mu mada ai. Myen hpyen gumshem woi galaw ai simsa lam gaw myusha ni hpe hten bya lam de woi ai lam sha re ngu mu mada ai. Dai re majaw jet ai simsa lam de du wa na matu gaw aten, masa hpe naw la ra na re ngu mu mada ai.

Bumshi n bung n du shi yang nbung laru ru ru ai ten hta n poi lawm mat na matu myit nden shaja let hpunau bawsang uhpung yawng hte nsen langai, ga hkaw langai, lahkrip ra ra rawt sa wa yang tinang gam maka tinang ran lu na padung lam de du na re ngu kam n’ngai.

By: Hkyihkang

Posted in: Ningmu