 |
| Slg. Ban Ki-moon, UN NInggawn Amu Madu Kaba |
Ya kahtet kamawt shingjawng nga ai lam gaw Mungkan ting a tsaw dik dat kasa, kadai rai wa na hpe daw dan ya na re.
Mungkan Wunpawng Hpung, UN Ninggawn Amu Madu Kaba shara a matu, nambat langai ninggam shingjawng ai lamang hpe April 12, bat Lahkawng Ya (sinna ten) shani hpang ai hta, amu shawk masha ni gaw shawa hte UN hpung shang mungdan ni a gasan ni hpe hkam la nga sai re.
Kadai ni shingjawng ma ta?
Ya ten du hkra tsaw dik UN salang shara a matu amu shawk da ai masha marai jahku nga nna, matut jat wa na sawn da ai re.
UN salang galai gachyai gun hpai ai ladat hku rai yang, ndai lang ang wa ai gaw Sinpraw Uropa Dan hte Balkans ginra na rai wa na hpe ntsa lam chye lu ai.
Tara shang ndau da sai hte maren, Slovenia mungdan a gumsan magam (hkringsa), Montenegro mung a Tau Hkringmang Daju, Macedonia mung a Maigan Matut Mahkai Hkringmang (hkringsa), Croatia mungdan a Maigan Matut Mahkai Hkringmang (hkringsa), Serb mungdan a Maigan Matut Mahkai Hkringmang (hkringsa) hte Moldova mungdan a Maigan Matut Mahkai Hkringmang (hkringsa) ni shingjawng ai hta lawm ai.
Ya UN magam dap lahkawng e amu gun nga ai, UNESCO a ningbaw Slg.jan Irina Bokova hte the U.N. Development Programme a ningbaw Slg.jan Helen Clark, yan mung lawm ai.
Nambat langai num UN Ninggawn Amu Madu Kaba rai wa na ntsa grai myit shang sha nga nna, German ningbaw Slg.jan Angela Merkel mung shang shingjawng wa na kun ngu ai lam ntsa, UN dat kasa ni tsun garu nga ai re.
Ninggawn Amu Madu Kaba a amu hpa ta?
Ninggawn Amu Madu Kaba a magam lit hta rung amu gun masha hkying lam hpe woi awn na lit, magam dap ni a chyam tari lit, matsan ai hte myit ru myit tsang n nga hkra galaw na lit hte mungkan simsa gaw gap na lit ni re. Raitim hpyendap hte seng ai lam n lawm ai.
Madung hku nna Ninggawn Amu Madu Kaba gaw mungdan-15 lawm ai UN Shimlam Kongsi a matsun hpe hkan galaw ra ai re. Ga shadawn, mungdan langai ngai kaw simsa lam bungli galaw na matsun wa yang dai bungli lit la ra ai.
Dai re majaw Ninggawn Amu Madu Kaba gaw ‘dinghta Sara Byin’ she re nga, masha law law tsun nga ma ai. Ndai amu a matu akyu hpyi ya ai hpe hkalum nga ai re.
Amu bungli ladaw?
Labau hta manga ning ladaw bai kahtap ai hpe mu lu ai. Ladaw langai hpe sanit ning du hkra jat na matu mungdan nkau tsun nga ai re. Hpa majaw nga yang, Ninggawn Amu Madu Kaba hku nna ta tut masha lata san ai Shimlam Kongsi kaw myiman tam chye ai hpe koi yen lu na matu re.
Slg. Kofi Annan a hkang galai, ya na UN Ninggawn Amu Madu Kaba Slg. Ban Ki-moon gaw ningdaw lahkawng lang hku galaw nga ai re. Myen mung na Slg. U Thant mung ningdaw lahkawng lang hku nna 1961-1971 ladaw gun hpai wa sai. Raitim, Slg. Boutros Boutros-Ghali a lahkawng lang ningdaw hpe American hkum pat kau yu sai re.
Lung wa na UN ningbaw hpa galaw ra na?
Masha lata hpang ai nhtoi shani, lung wa na ningbaw wa gaw mungkan mabyin masa lam ni hta share ninghkrin kaba tai lu na jin jin rai nga ai kun ngu ai hpe UN malawm mungdan ni myit na ma ai. Sinpraw Ga-ang Ginra hta simsa lam hpe gara hku awngdang hkra galaw na, Uropa Dan kata jahten sharun (terrorism) lam gara hku shazim na, ngu ai ga san ni hkrum katut wa na re.
Bai, lung wa UN Ninggawn Amu Madu Kaba gaw tinang UN Simsa Lam Gawn Hkang Dap ni a Africa kawn Haiti du, tara rung e mara shagun hkrum ai n htap htuk ai hkum shan roirip ai manghkang ni hte seng nna mung hparan ra na rai nga ai.
Me hpe galoi ten, gara ladat hku jaw na?
UN Shimlam Kongsi hta marai langai hpe lata nna, mungdan 193 shanglawm ai UN Hkrumra Zuphpawng de tang shawng na re. Dai zuphpawng e shawa me hku n re sha, yawng myit hkrum lata ai ladat hpe galoi mung galaw nga ai re. Kongsi hta dinggrin malawm mungdan manga gaw veto manat tawn ai re. Dai re majaw, lata da ai masha shanhte n ra jang, n mai byin sai.
Kongsi gaw chyinghka pat zuphpawng hpawng nna ‘myit manaw me (straw vote)’ hta ai lam galaw wa na re. Amu atsawm n lu galaw na re majaw n hkap la ai masha ni hpe kumla lama ma hku chye shangun na re. Shimlam Kongsi gaw du na September e masha lata na masa nga nna October e ndau na maram tawn ai re. Dai lata san ai UN ningbaw n’nan a amu gun ladaw gaw January praw 1, 2017 hta hpang na re.
Dai ning hpa baw laklai na?
Kongsi dat kasa ni tsun ai gaw, hpang na UN Ninggawn Amu Madu Kaba kadai mai byin ai hpe shanhte kata myit hkrum myit ra hte shatsam mayu ai, nga ai. Dai ning laklai ai lam gaw, grau kaba wa ai UN Hkrumra Zuphpawng gaw ndai masha lata san ai mahkrun e grau kaba ai madang hku shanglawm lu na hpyi da ai re. Lung wa na UN Ninggawn Amu Madu Kaba kadai rai nga hpe, lagawn hpa n-gun kaba ai mungdan nkau sha, gawk langai kaw dawdan lata san ai ladat ntsa mungdan law law ni ga san san nga sai re.
Matsing: Richard Roth CNN (New York) a tang madun ai hpe bai jat tang madun ai.
0 comments:
Post a Comment